Uitspraak Greenpeace-zaak heeft grote consequenties voor iedereen

Op 22 januari deed de Rechtbank in Den Haag uitspraak in de zaak van Greenpeace tegen de Staat. Deze zaak ging over het Nederlandse stikstofbeleid. Volgens Greenpeace neemt de overheid onvoldoende maatregelen om de stikstofdoelen in de wet te behalen. De Rechter heeft Greenpeace in het gelijk gesteld en besloten dat de Staat de stikstofdoelen voor 2030 moet halen. En daar de nodige maatregelen voor moet nemen.

"Deze uitspraak heeft grote consequenties. Zeker niet alleen voor boeren, maar ook voor de industrie, woningbouw, verkeer en luchtvaart. Dit gaat elke burger van Nederland raken", aldus POV-voorzitter Linda Verriet. "De maatregelen die nodig zijn om de doelen in de wet te halen zijn desastreus voor dit land. Die doelen zijn namelijk onhaalbaar. Het is onbegrijpelijk dat ons land compleet wordt platgelegd door onrealistische, onhaalbare Nederlandse doelen. Deze doelen heeft Nederland zichzelf opgelegd. Dus we hadden helemaal niet in deze grote impasse hoeven komen." De EU-richtlijnen stellen eisen aan de staat van instandhouding van de natuur. Echter, deze schrijven geen rekenmodel voor, ook geen geduide percentages en jaartallen, zoals Nederland wel doet. De uitspraak staat bovendien haaks op het regeerakkoord, waarin het schrappen van nationale koppen op EU-richtlijnen een speerpunt is. "Een hele kleine groep dwingt dit af en dat laten we keer op keer gebeuren. Dit is niet wat de bevolking wil en wat wij willen."  

Staat moet zich aan wet houden

Greenpeace stelt dat de Staat onrechtmatig handelt. De Staat zou onvoldoende maatregelen nemen om de stikstofneerslag op de Nederlandse Natura 2000-gebieden onder de kritische depositie waarden (KDW) te brengen. De rechtbank komt – kort gezegd – tot het oordeel dat de Staat onrechtmatig handelt door de verslechtering van de stikstofgevoelige natuur in Natura 2000-gebieden niet tijdig te stoppen. Daarnaast worden de wettelijke stikstofdoelen voor eind 2025 en voor eind 2030 zeer waarschijnlijk niet gehaald. Op grond van de Habitatrichtlijn, die in de Nederlandse wetgeving is verankerd, is de Staat verplicht te voorkomen dat de natuur in Natura 2000-gebieden verslechtert; de Staat moet ervoor zorgen dat die natuur herstelt en in een goede staat komt te verkeren. De Staat heeft onvoldoende maatregelen genomen om de (dreigende) verslechtering tegen te gaan en om de wettelijke stikstofdoelen te halen.

De rechtbank beveelt de Staat zich aan het wettelijk stikstofdoel voor 2030 te houden, wat betekent dat de Staat 50% van het oppervlakte van de stikstofgevoelige natuur uiterlijk op 31 december 2030 onder de KDW moet brengen. Daarbij moet de Staat, anders dan hij tot nu toe gedaan heeft, voorrang geven aan de meest kwetsbare natuur. Haalt de Staat dit doel niet, dan moet de Staat een dwangsom van 10 miljoen euro betalen aan Greenpeace. De rechtbank oordeelt dat de Staat dit vonnis direct moet uitvoeren, ook in aanloop naar de beslissing in een eventueel hoger beroep.

Aanpassing van wetgeving hard nodig

POV lobbyt al sinds de PAS-uitspraak voor realistisch beleid en haalbare doelen. Inmiddels is het huidige systeem doodgelopen en is lef en moed nodig om snel tot maatregelen te komen. Wat POV betreft gaat dit om de volgende punten:

• De KDW moet uit de wet.
• Aansluiten bij EU wetgeving (en omringende landen).
• Instellen van een drempelwaarde en daarmee ook PAS-melders legaliseren.
• Werking van Ecologische Autoriteit en kwaliteit van natuurdoelanalyses evalueren en bijstellen.
• Gerichte maatregelen rond kwetsbare natuur.
• Vergunningen verlenen voor bedrijven die door willen en duurzame stallen bouwen.
• Werken met metingen in plaats van modellen.
• Structuurbeleid op tafel en keuzes maken. Ook tav welke natuur behouden moet blijven.