Een gezond klimaat voor dier, mens en omgeving

De varkenshouderijketen wil relevante stappen voorwaarts maken en samen werken aan een toekomstbestendige varkenshouderij. Een onderdeel hierin is een gezond klimaat voor dier, mens en omgeving.

Door invulling te geven aan het onderzoeksproject ‘Beter klimaat in en om varkensstallen’  wil de varkenshouderijketen een gezond stalklimaat voor dier én mens mogelijk maken, aantonen en borgen. Dit project is gestart met ketenpartners in 2019 en heeft een looptijd van 4 jaar.

De speerpunten en thema’s van het project zijn:

• Schone lucht in varkensstallen;
• Hele jaar rond varkens houden binnen de thermocomfort zone;
• Monitoring van luchtkwaliteit en temperatuur;
  • Stal Elektra Alert
  • Slimme Stal
• In beeld brengen van (neven)effecten van maatregelen;
• Kennisdoorstroming richting varkenshouders, medewerkers en onderwijs;
• Communicatie richting maatschappij.

Ambitie en doelstelling project

Hoofddoelstelling op dit thema is innovatie die het realiseren van een optimaal klimaat in varkensstallen mogelijk maakt. Dit ten aanzien van de luchtkwaliteit en ten aanzien van het thermisch comfort voor de varkens. Hierbij wordt ook de koppeling gemaakt naar data-verzameling, borging en alarmering.

Het project hangt nauw samen met andere thema’s en projecten in de onderzoeksagenda varkenshouderij en de ambities van CoViVa, zoals bigvitaliteit, lange staarten, boars en antibioticareductie. Een optimaal stalklimaat heeft positief effect op al deze uitdagingen. Ook geeft het invulling aan goed werkgeverschap en een aantrekkelijke werkomgeving.

Resultaten

Resultaten vanuit onderzoek op alle onderdelen worden samengebracht in een toolkit voor varkenshouders. Het onderzoek moet praktijkrijpe maatregelen opleveren voor toepassing in bestaande stallen. Ter inspiratie voor varkenshouders die een nieuwe stal gaan bouwen komt een er een model voor de “varkensstal van de toekomst”.

Het in beeld brengen van economisch effect van mogelijke maatregelen is essentieel voor het bepalen van kans rijkheid en vervolgens uitrol in de praktijk. In elk van de onderzoeksvragen en onderzoekspakketten worden kosten en baten doorgerekend om economisch effect te bepalen.

Het project is van belang voor alle schakels in de varkenshouderij, beter stalklimaat voor mens en dier en daarmee de omgeving. Hiermee werken we aan integrale oplossingen voor een beter klimaat in en om de varkensstal! 

Monitoring van luchtkwaliteit en temperatuur

Monitoring en alarmering is van belang. Binnen dit thema wil de varkenshouderijketen het mogelijk maken, aantonen én borgen dat klimaat in en om de varkensstallen altijd oké is voor mens en dier. Dit vraagt om continue monitoring, wat we uit gaan voeren door middel van sensoren. Hierbij sluiten we aan bij kennis en ervaringen die opgedaan is bij ‘de slimme stal’. Monitoring zal plaatsvinden op:

• Temperatuur
• CO2
• NH3
• RV

Er wordt een systeem ontwikkeld waarbij varkenshouders ‘real time’ informatie krijgen vanuit de stal. En daarnaast wordt data ook opgeslagen, waardoor er op een later moment analyses gemaakt kunnen worden. Deze sensoren worden vervolgens ook gebruik voor alarmering. Voor elk van de meetparameters worden streefwaarden vastgesteld. Dit is maatwerk per bedrijf. Bij overschrijding van de streefwaarden krijgt de ondernemer een alarmmelding. De varkenshouder kan vervolgens sturingsmaatregelen nemen. Handvatten daarvoor worden verzameld vanuit kennis die ontwikkeld wordt binnen het project, plús reeds beschikbare kennis en praktijkervaring.

Resultaten tot nu toe binnen dit thema zijn:

• Brandveiligheid Stal Elektra Alert 
• Eindresultaten Stal Elektra Alert 

Hele jaar rond varkens houden binnen de thermocomfort zone

Het doel binnen dit thema is om varkens het hele jaar binnen de thermo comfortzone te houden. Dit wordt gedaan door;

• Vaststellen,  onderbouwen en communiceren van normen voor optimale temperatuur voor mens en dier in de stal

• Ontwikkelen, onderzoeken en praktijk gereed maken van maatregelen en technieken die ervoor zorgen dat de varkens het hele jaar binnen comfortzone gehuisvest worden;

• Lokaal koelen en/of verwarmen
• Interne luchtcirculatie in combinatie met een douche/ vernevelaar
• Varkens de keuze beiden om zelf het gewenste microklimaat te kiezen
• Sturen van mest- en liggedrag

Technieken en maatregelen die de comfortzonde beïnvloeden worden modelmatig doorgerekend naar effecten, vervolgens vindt toetsing en validatie plaats in de praktijk. Hieruit kan productontwikkeling ontstaan. Daarom is aansluiten met partners in de keten erg belangrijk.

Resultaten tot nu toe binnen dit thema zijn:

• Hitteprotocol 
• Validatie onderzoek door studenten HAS over locatie temperatuursensor in de biggenstal én het gebruik van steunventilatoren in de kraamstal; Vlog sensoren.

Schone lucht in varkensstallen

Om deze subdoelstelling te realiseren worden de volgende activiteiten uitgevoerd:

• Onderbouwen en bepalen van normen voor mens en dier in de stal (thermo comfortzone, hokbevuiling, uiterlijke kenmerken van dieren (bv ogen, oren en staarten), ammoniak, fijn stof, CO2, endotoxinen, methaan en geur)
• Meer te ventileren zonder dat dit leidt tot extra energiegebruik (warmteterugwinning)

Resultaten tot nu toe binnen dit thema zijn:

• Vlog signaalindicatoren
• Kunstvarken 

In beeld brengen van (neven)effecten van maatregelen

Er is weinig bekend voor effect van stallucht en omgeving op de gezondheid van mensen. Om dit in beeld te brengen wordt blootstellingsonderzoek gedaan. Voor dit onderzoek worden een aantal modelbedrijven gedefinieerd, op basis waarvan dit onderzoek plaatsvindt. Het blootstellingsonderzoek is geen onderdeel van dit onderzoeksproject en wordt separaat gefinancierd. Maar de resultaten worden wel meegenomen gezien de relatie met dit project.

Resultaten tot nu toe binnen dit thema zijn:

• Blootstellingsonderzoek 

Kennisdoorstroming richting varkenshouders, medewerkers en onderwijs

Kennisdeling loopt als rode draad door het project. Er wordt continu kennis gedeeld over tussenresultaten en onderzoek wat in uitvoering is. Studenten zullen hierbij een rol spelen. Het is de bedoeling dat de gehele keten vanuit hun betrokkenheid een rol pakt in kennisdeling, vanuit de eigen verantwoordelijkheden op een varkensbedrijf. Daarnaast wordt ontwikkelde kennis opgeleverd in de vorm van bijvoorbeeld factsheets. Deze factsheets worden breed verspreid in de sector (adviseurs en varkenshouders), alsook verankerd in lesaanbod voor zowel HBO als MBO onderwijs.

Resultaten tot nu toe binnen dit thema zijn:

• Netwerk varkenshouders
• Factsheets
• Thema nummer klimaat
• Klimaatdag
• Onderwijspakket brandveiligheid

Linda Verriet voorzitter POV en voorzitter Consortium

Waarom is dit project zo belangrijk voor de varkenshouderij?

De varkenshouderij wil relevante stappen voorwaarts maken en werken aan een toekomstbestendige sector. Een onderdeel hierin is een gezond klimaat voor dier, mens en omgeving.

WUR Anita Hoofs en Andre Aarnink

Wat willen jullie bereiken met dit project, wat is de meerwaarde van deze samenwerking?

Studenten HAS 

Wij vonden het project erg leerzaam en geven met behulp van een beter klimaat de varkenshouderij graag een betere naam!

Aeres

Hoe zien jullie je bijdrage aan dit project?

Kennis uit het project vertalen wij naar lesmateriaal, zodat studenten gaan ondernemen en adviseren in een optimaal stalklimaat!

Pinc Agro  - Melissa van de Kam – Pinc Agro is betrokken bij het project monitoring en alarmering,

Wat zou het project bij afronding moeten opleveren voor de varkenshouderij?

Monitoring en alarmering draagt bij aan een veilige omgeving voor mens en dier door het samenvoegen van maatregelen op het gebied van emissie, dierwelzijn en (brand-) veiligheid.

Monitoren op een goede werking is beter dan alarmeren op calamiteiten. Door continue monitoring krijgt de ondernemer inzicht in trends en kan hij vroegtijdig actie nemen. Onderhoud kun je plannen, een calamiteit niet.

Boehringer Ingelheim – Martijn Steenaert

Waar zien jullie de meerwaarde in om deel te nemen aan dit project?

Boehringer Ingelheim is ervan overtuigd dat Preventie Werkt. Dat geldt voor luchtweggezondheid in brede zin: ziekteverwekkers en klimaat spelen beide en vaak tegelijkertijd een belangrijke rol. Boehringer Ingelheim is graag betrokken bij de meest actuele kennis op dit gebied, onder andere om deze toe te passen in het hoestdetectiesysteem SoundTalks of om de inzet van vaccins verder te optimaliseren.